Het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen in de akkerbouw is tussen 2017 en 2022 gedaald. Ondanks dat stelt Natuur & Milieu dat het middelengebruik nog verder omlaag kan. De milieuorganisatie baseert deze stelling op bedrijfsgegevens van 300 akkerbouwbedrijven in heel Nederland.
In opdracht van Natuur & Milieu onderzochten advies- en onderzoeksbureau CLM en Wageningen Social & Economic Research de milieubelasting in de teelt van consumptieaardappelen, zaaiuien en winterpeen. Volgens de milieuorganisatie blijft vooral de belasting van gewasbeschermingsmiddelen in het grondwater een heikel punt.
Natuur & Milieu stelt onder meer voor om een centrale registratie van het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen in te stellen als basis voor gefundeerd beleid. Dat zou de milieu-impact van de akkerbouw omlaag moeten brengen.
Van de in totaal 1.500 bedrijven die hun informatie via het bedrijveninformatienet van Wageningen Social & Economic Research delen, keken de onderzoekers voor wat betreft consumptieaardappelen naar gegevens van 85 tot 96 bedrijven op kleigrond en 29 tot 36 op zandgrond. Bij zaaiuien betrof het 100 tot 120 bedrijven op kleigrond en 15 tot 25 bedrijven op zandgrond. Bij winterpeen zijn de gegevens van 40 akkerbouwers bekeken. Dat betreft alleen bedrijven op kleigrond.
Aantal gebruikte kilo’s neemt af
Uit het onderzoek van CLM en Wageningen Social & Economic Research blijkt dat voor consumptieaardappelen, zaaiuien en winterpeen het aantal gebruikte kilo’s gewasbeschermingsmiddelen afneemt. Volgens Natuur & Milieu heeft dit te maken met al ingevoerde maatregelen zoals het inperken of intrekken van middelen en nauwkeuriger doseren.
Daarbij moet worden aangetekend dat bij aardappelen en uien geteeld op kleigrond de hoeveelheid gewasbeschermingsmiddelen wel is verminderd, maar in de onderzoeksperiode de milieudruk grotendeels gelijk is gebleven. Dat komt vooral door het gebruik van meer uitspoelingsgevoelige middelen.
Verder meldt Natuur & Milieu dat het middelengebruik in de onderzochte teelten rondom de norm ligt voor On the way to PlanetProof. ‘Om de voortrekkersrol van dit keurmerk te behouden, moet de norm op het totaalgebruik van gewasbeschermingsmiddelen bij PlanetProof worden aangescherpt’, vindt de milieuorganisatie. Overigens is er op zandgrond wel een dalende trend te zien in zowel de hoeveelheid middelen als in de milieubelasting.
Grote variatie binnen teelten
Uit de gegevens van de onderzochte akkerbouwbedrijven is ook te zien dat er een grote variatie is in de hoeveelheid middelen binnen teelten op dezelfde grondsoort. Daarbij lopen voor winterpeen en consumptieaardappelen de verschillen tussen telers nog verder op door de aanwezigheid van biologische akkerbouwers in de onderzoeksgroep.
Volgens Natuur & Milieu is alleen met een centraal registratiesysteem voor het middelengebruik inzicht in de daadwerkelijke milieu-impact van de akkerbouw mogelijk. In het pleidooi stelt de organisatie dat deze gegevens vervolgens kunnen worden gebruikt door adviseurs en telers om te leren van elkaar en stappen te zetten naar een verminderde afhankelijkheid van chemische gewasbescherming.
Direct naar de notities
- Notitie gewasbescherming consumptie-aardappelteelt (pdf)
- Notitie gewasbescherming winterpeenteelt (pdf)
- Notitie gewasbescherming uienteelt (pdf)
Bron: nieuweoogst.nl/nieuws/2025/03/25/middelengebruik-in-akkerbouw-kan-nog-verder-omlaag
